2. desember 2010
Grein eftir forseta BÍL Kolbrúnu Halldórsdóttur, birt í Fréttablaðinu í dag:
Þau eru athyglisverð tíðindin af kortlagningu skapandi greina, sem leiða fram í dagsljósið nýja burðarstoð í íslensku atvinnulífi. Umfang skapandi greina, fjölbreytni þeirra og mikilvægi fyrir hagkerfið hafa aldrei verið skráðar með skipulegum hætti, þó við sem störfum innan geirans höfum haft á tilfinningunni að stærðargráðan sé umtalsverð. Þegar samtök listamanna hafa þurft að réttlæta tilveru sína og verja opinber framlög til lista og menningar, hefur verið svekkjandi að geta ekki vitnað til hagstærða eins og aðrar atvinnugreinar gera jafnan. Hagtölur landbúnaðarins eru gefnar út með reglubundnum hætti, útflutningsverðmæti sjávarafurða er skráð niður í hvern þorsksporð og hvert framleitt áltonn er reiknað með í heildarverðmæti stóriðju í landinu, en ekkert hefur verið vitað með vissu um skapandi greinar. Viðhorfið hefur hneigst í þá átt að afurðir lista- og menningargeirans séu ákjósanlegt skraut á útflutning frá Íslandi en hafi ekki sjálfstætt gildi. Nú er annað að koma á daginn.
Bandalag íslenskra listamanna hefur tekið virkan þátt í vinnunni við kortlagningu skapandi greina enda varðar verkefnið sameiginlega hagsmuni þeirra fjórtán aðildarfélaga sem koma saman undir hatti BÍL. Baráttan fyrir viðurkenningu starfa okkar er meðal annars fólgin í því að þurfa að verja þá fjármuni sem varið er til lista og menningar á fjárlögum íslenska ríkisins. Þannig er það árviss atburður að réttlæta þurfi fyrirkomulag það sem gildir um launasjóði listamanna skv. lögum um listamannalaun.
Á tímum samdráttar og niðurskurðar í ríkisútgjöldum þurfa allir málaflokkar að taka á sig skerðingar. Þar eru listir og menning ekki undanskilin og skorast listamenn ekki undan ábyrgð í þeim efnum. En niðurskurðarhnífnum þarf þó að beita með varkárni svo mikilvægir vaxtasprotar bíði ekki varanlegt tjón. Upp á síðkastið hefur stjórn BÍL hitt að máli fjárlaganefnd og mennta- og menningarmálanefnd Alþingis til að ræða um einstaka þætti fjárlagafrumvarpsins.
Áherslur BÍL eru skýrar. Tryggja þarf faglega úthlutun opinberra fjármuna til menningarverkefna. Í því skyni er mikilvægt að fjárlaganefnd breyti vinnubrögðum sínum og láti af handahófskenndum úthlutunum af safnliðum en beiti sér þess í stað fyrir eflingu sjóða sem ætlað er slíkt hlutverk samkvæmt lögum. Þar er um að ræða m.a. Kvikmyndasjóð, Bókmenntasjóð, Tónlistarsjóð, Starfsemi atvinnuleikhópa og launasjóði listamanna. Á síðasta ári var samningi menntamálaráðuneytis við kvikmyndagerðarmenn kippt úr sambandi og kvikmyndasjóður skorinn umfram aðra sjóði. BÍL telur mikilvægt að samningurinn verði vakinn til lífs á ný svo áform um stóreflingu kvikmyndageirans geti gengið eftir. Hafa ber í huga að kvikmyndagerð er einhver öflugasti þátturinn í vef skapandi greina.
Í ljósi framangreindrar niðurstöðu rannsóknarverkefnisins um kortlagningu skapandi greina er mikilvægt að efla kynningarmiðstöðvar í skapandi greinum; Hönnunarmiðstöð, Kynningarmiðstöð íslenskrar myndlistar, Kvikmyndamiðstöð, Útflutningsskrifstofu íslenskrar tónlistar, Íslenska tónverkamiðstöð, Bókmenntasjóð og Sviðslistamiðstöð Íslands sem nú er í burðarliðnum. Í því sambandi ber einnig að hafa í huga hlutverk nýstofnaðrar Íslandsstofu, en lög um stofuna gera ráð fyrir að hún greiði fyrir kynningu lista og menningar á erlendri grund.
Af einstökum verkefnum leggur BÍL áherslu á að horfið verði frá áformum um að þurrka út af fjárlögum verkefnið „Tónlist fyrir alla“ . Þar er um að ræða vel skilgreint verkefni, sem hefur skilað góðum árangri gegnum tíðina. Fjöldi barna og unglinga um land allt hefur fengið að njóta tónleika undir þess hatti. Meðal listamanna er ríkur vilji til að efla verkefnið og þróa það svo enn fleiri fái notið þess um komandi ár. Slík áform eru dauðadæmd ef fjárlagafrumvarpið verður óbreytt að lögum.